გურამ დოჩანაშვილის პასუხი კითხვაზე – აღდგა თუ აღსდგა ქრისტე?! 

წლებია, აღდგომის დღესასწაულის მოახლოვებისთანავე აქტუალური ხდება კითხვა – აღდგა თუ აღსდგა ქრისტე და რომელია გრამატიკულად გამართული ფორმა. თუკი ენის წესებით მივუდგებით, აღმოჩნდება, რომ აღდგა უნდა იყოს სწორი, რადგან ასე-ბგერა “ს-სანი” ამ შემთხვევაში მესამე ობიექტური პირის ნიშანია, ერთპირიან ზმნას კი, რა თქმა უნდა, ობიექტი არ გააჩნია, შესაბამისად, არც “ს”-ის დართვას საჭიროებს. ადამიანთა მეორე ნაწილი კი “აღსდგაში” განსაკუთრებულ, განსხვავებულ ფორმას ხედავს, რომელიც ყოველგვარ გრამატიკულ ნორმაზე მაღლა აყენებს სასწაულის მნიშვნელობას და მას აღმატებული ფორმით გამოხატავს. 

სწორედ ამ პოლემიკას ეხმაურება ქართველი მწერალი, გურამ დოჩანაშვილი 

– აბა, დაფიქრდით და მითხარი რამდენპირიანი ზმნაა – აღუდგინა?! – ვეკითხები ჩემს უკვდავ ხელმძღვანელს.
– სამპირიანი – დაუფიქრებლად (ცოტა გაბრაზებულიც) მპასუხობს ხელმძღვანელი – აღუდგინა მან, მას, ის (ვთქვათ, სიცოცხლე).
– მართალია, მაგრამ თუ სუბიექტი საკუთარ თავს დაეხმარა და აღუდგინა სიცოცხლე… ამას როგორ გამოვხატავთ?!
– აღუდგინა მან სიცოცხლე საკუთარ თავს..
– უფრო მოკლედ. – არ ვეშვები
– აღიდგინა სიცოცხლე..
– კიდევ უფრო მოკლედ?!
– აღიდგინა…
– სიცოცხლე სად წავიდა? ერთი სიტყვით უნდა სთქვა, ისე რომ ჩანდეს კაცმა საკუთარ თავს სიცოცხლე აღუდგინა. კაცმა სიცოცხლე აღიდგინა..
– აჰ, ერთი სიტყვით შეუძლებელია – ისევ მიწყრება ხელმძღვანელი
– აღსდგა –
-აღდგა?
– არა, არა . აღსდგა! მართალია, ზმნამ მესამე ობიექტური პირი დაკარგა, მაგრამ პირის ნიშანი შეინარჩუნა .. სწორედ იმის გამოსახატავად, რომ ეს ქმედება, აქტი (ქრისტეს აღდგომა) , რომლის აღწერასაც ჩვენ ვცდილობთ თავისი შინაარსით არის ერთადერთი, განუმეორებელი და კაცობრიობის ისტორიაში მომხდარი ყველაზე დიდი სასწაული (თვითაღდგენა).
ჩვენ კი უნდა გვიხაროდეს, რომ იმ დროს ქართული ენა მზად აღმოჩნდა ამგვარი განსაკუთრებული შემთხვევისთვის, გამოამჟღავნა რა ცოცხალი ენისთვის დამახასიათებელი შემოქმედებითი უნარი, გამოაჩინა საკუთარ წიაღში არსებული ფორმა (ასევე ერთჯერადი და განუმეორებელი – აღსდგა), რომელიც ყველანაირ გრამატიკულ ნორმაზე და კანონზე მაღლა დააყენა..
– მაშ, აღსდგა, არა? – უკვე მუქარა ისმის ხელმძღვანელის ხმაში. ოღონდ, ვერ ვხვდები ჩემზე ბრაზობს თუ მასზე (ვინც ნამდვილად აღსდგა). ამიტომ, არ ვიმჩნევ..
– დიახ, დიახ, ჭეშმარიტად აღსდგა!
გურამ დოჩანაშვილი

თუმცა, ამ ორ ფორმას შორის არჩევანის გაკეთება ჩვენი სუბიექტური შეხედულებიდან გამომდინარეობს და დავა იმაზე, წყვეტს თუ არა ერთი ასო-ბგერა რაიმეს, ბევრს სრულიად უსაგნო ჰგონია , მთავარია, რომ ცნების არსი აბსოლუტურად იდენტურად გვესმის.

კომენტარები

კომენტარი